Madde bağımlılığı; vücudun bir ya da birden çok işlevini olumsuz yönde etkileyen maddelerin kullanılması, bundan dolayı zarar görüldüğü halde bu maddelerin kullanımının bırakılamamasıdır. Madde bağımlısı kişi, madde kullanımına ara verdiğinde yoksunluk belirtileri yaşar. Zamanla madde kullanımı ve dozunu artırır. Zamanın büyük bir dilimini madde arayarak geçirir. Madde bağımlısı olan kişinin kendine güveni azalır, insani prensipleri yok olmaya başlar, idealleri ve geleceği ile ilgili ümitleri yıkılır. İstanbul Emniyet Müdürlüğü Madde Kullanımı Önleme ve İzleme Büro Amiri Dr. Ali Ünlü'nün verdiği bilgiye göre bağımlılık AIDS, frengi, verem, hepatit B ve C, kanser, kangren gibi birçok ölümcül hastalığa kapılma riskini de artırıyor. Ünlü, bağımlı kişinin, maddeyi alabilmek için önce mevcut parasını bitirdiğini, çevresindeki insanların değerli eşyalarını ve paralarını çalmaya başladığını; hırsızlık, gasp, yankesicilik gibi suçlara karıştığını aktardı.
Gençler, madde kullanmaya genelde aile içi sorunlardan kaçmak, farklı ve değişik görünmek, kendini kabul ettirmek, uyuşturucu kullanan ünlü bir kişiye benzemek, madde kullanan arkadaş grubu tarafından dışlanmamak, sıkıntılarını, problemlerini madde kullanarak unutacağını zannettiği için başlıyor. Madde kullanımı, önce kültürüne alışmak, sonrasında ise denemekle tanımlanıyor. Madde kullanım kültürü, yakın arkadaş çevresiyle eğlenmek için gidilen ve özellikle yetişkin gözetimi olmayan ortamlarda öğreniliyor. Ders sonrasında gidilen oyun salonları, eğlence merkezleri ise en riskli ortamlar.
Doğru zannedilen yanlışlar
Uyuşturucuya alışanların sarf ettiği bahaneler, onları bağımlı olmaktan kurtarmıyor. Dr. Ali Ünlü, bağımlıların şu yanlış düşüncelere sahip olabileceklerini belirtiyor: "Benim iradem güçlüdür, ben bağımlı olmam. Bir kere kullanmaktan bir şey çıkmaz. Ara sıra kullanmakla bir şey olmaz. Sadece zayıf bireyler bağımlı olur. Herkes kullanıyor bir şey olmuyor. Esrar bağımlılık yapmaz."
Uyuşturucuda arkadaş ve grup baskısı, kişiyi kötü alışkanlığı terk etmesindeki engellerden biridir. Madde kullanmayı reddeden gençleri genel olarak, "Sen gidince buranın tadı tuzu kaçar. Eğer gidersen bir daha yüzüne bakmam. Ne olur hatırım için bir kez…Beni kırma. Hadi süt çocuğu sen de, ana kuzusu." ifadeleri bekler.
Belirtilere dikkat edin
Çamaşırlarıyla ilgilenin; bu yöntem çocuklarınızı rahatsız etmeden madde kullanımı ipuçları bulmanıza yardım eder. Kusmuk izleri, pantolonlarındaki idrar veya ceplerindeki madde kırıntıları birer gösterge olabilir.
Kucaklayın; veya elini sıkarken madde kullandığını gösterebilecek işaretlere, kokulara ve davranışlara dikkat edin.
Ev ödevlerini beraber yapın; böylece zihinsel performansını takip edebilirsiniz.
İşaretlere dikkat edin; göz damlası, parfüm, ağız ferahlatıcılar madde kullandığını saklamak için kullanılan en genel yöntemlerdir. Giyim tarzları da önemli bir göstergedir.
Doğru sorular sorun; "Sen madde mi kullanıyorsun?" yerine, "Arkadaşlarından biri madde mi kullanıyor?", "Madde kullanan birini tanıyor musun?" tarzı yaklaşımlar sergilenmeli.